Бийрбал-2

О.Сүхбаатар гуайн эмхтгэсэн Бийрбалын тухай энэ ном /шинээр хавтаслахдаа нэрийг нь бичээгүй байв/-ыг надад нэг найз бүсгүй маань уншуулахаар өгсөн боловч буцааж төвдөлгүй арваад жил болов. Нэхэхчгүй, би өгнөө л гээд яваад байгаа. Өгнө дөө. Хүүхдүүд ч том болоод уншчихлаа. Нанагийн хэлдгээр бяр чадал, мэддэг орос хэл дуусчхаад, амьтан ах дүүс орж ирэхээр хоосон гаргалтай нь биш гээл Бийрбал гуайг царайчлах юм. Өө тэгсэн чинээ, мань монголчуудыгаа дандаа доош нь хийгээд байдаг байгаа. Зааза, барулас Баабар гуайн ач Акбаар үнэлээд байгаам чинь яадийн яадийн. Нэг Бийр бал болсон л хүн байгаа биз.

Даадах хүзүүраста!

Сэрүүний улирал шувтрах үеийн нэгэн өглөө Акбар, Бийрбал хоёр зугаалахаар морджээ. Хаан Бийрбалаар дамшиглах санаа төрж:
- Аспа пидар Шүмааста, гэхэд Бийрбал дорхноо ухаж
- Даадах хүзүүраста, гэжээ. Дийлдсэн хаантан бас л таг чиг.
Хааны үгийн анхдагч утга нь “Энэ морь чиний эцгийнх” хоёрдогч утга нь “Энэ морь чиний аав” гэсэн утгатай, харин хариулт нь “Хаантны өгсөн юм”, бас “Хаантны өвөө” гэсэн хоёрдмол утгатай юмсанжээ.

Та ясыг нь хүртэл идчихлээ шүү дээ

Нэг удаа Акбар хаан хатантайгаа зэрэгцэн суугаад амрай жимс идэж байжээ. Тэгэхэд Бийрбал ч хамт байж. Хаан хатнаа чадах гээд өмнөө хоёр гуравхан яс тавьж бусдыг хатны өмнө сэм тавьж байв.Төдий л удсангүй Бийрбалд:
- Би хоёр гуравхан амрай жимс идлээ. Тэгтэл хатан минь зөндөө олныг идэж яс, хальсыг нь овоолчихсон байхыг хараач гэжээ. Хатан ичиж нүүр буруулан юу ч хэлж чадсангүй. Бийрбалын загатнасан газар маажих шиг болж,
- Амрай жимсний яс хатагтайн талд нэн их байгаагаас үзвэл тун ховдог болох нь илт байна. Гэтэл та ясыг нь ч үлдээсэнгүй, ястай хальстай нь идчихлээ шүү дээ. Хэн нь хэнээсээ ховдог болохыг хэлэхэд хэцүү биш ээ гэжээ.
Үүнийг сонсоод хаан ичиж, хатан сэргээд иржээ.