четверг, 24 января 2008 г.

Андуураад байна, андуураад байна


Ламын гэм заримыг үзвээс өөрийн алдаат үзэгдэл мөнийг санах хэрэгтэй нь:

1. Лигвигармаа, Бурхан багшийгаа мөнхөд хуурамч хэмээн үзснээр газар хагарч тамд унасан нэгэн үлгэр бий. Пагвотогмид Майдар бурханыг өттэй гичий нохойд үзсэн. Ванчин Нарова нь Дүвчин Диловыг өгүүлж үл мэдэх тэнэг хэлгийд үзсэн. Загасыг амьдаар нь шарахыг үзсэн тэргүүтэн хийгээд Мидразогоор Балдан Сараахыг үзсэн зэрэг алдаат үзэгдлүүдээр үлгэр загвар болгон ойлгоосой хэмээн айлдсан. Тэр нь Мигразогоор Балдан Сараахыг эрж яван явсаар нэг уулын оройд одвоос нэг балгас үзэж, тэнд очвол хөгшин эмгэн байжээ. Түүнээс Сараахи хэмээгчийг үзэж сонссон уу гэж асуухад: миний эрийн нэр Сараах гэдэг. Өөр хүнийг сонсоогүй хэмээн өгүүлснээр Мидразог машид баясан: одоо хаашаа явсан юм бэ? гэхэд эмгэн: гахайн сүргэнд одсон хэмээн өгүүлжээ. Тэр балгасанд байтал үдэш Сараах гахайнуудаа элдэж ирсэн бөгөөд зэрлэг гахай нэгийг алж махыг идэх үед эр эм хоёр хоолны хэрүүл болж, гахайнууд ч харилцан тэмцэлдэж хэрүүл тэмцлийн орон гэдэг нь ёстой нэг энэ болжээ. Өөрийн алдаат үзэгдэлд бясалгахад: үүр гэгээрэх төдийд эр эм хоёр Дэмчиг эцэг эх болж тэврэлдэж, өөр өөрийн зүрх сэтгэл тэргүүтнээ уншсан хийгээд, гахайнууд ч эв нэгдлийн бурхан болж, өөр өөрийн зүрх сэтгэлийг мэдэх болсныг үзсэн хэмээн айлдсан.
2. Бас бус өөрийн алдаат үзэгдлийн эрхээр элдэв юм үздэг жишээ нь: Ёнзон Ринбүүчийд сүсэггүй халхын зүүн хушууны хатагины овгийн нэг хүн байжээ. Тэр хүн Ёнзон Ринбүүчий алин болохыг нэг үзье хэмээн хүсчээ. Энэ үед Гомонд зарлиг ном соёрхохоор залрах цагт замд нь Ёнзон Рэнбүүчийг таньж мэдэх нэг хүнээс зааж өгөхийг хүсээд хүлээж байх үед Ёнзон Ринбүүчийн өмнө Гүнтан Ринбүүчий хүж бариад, түүний хойноос Ёнзон Ринбүүчий заларч явсанд Ёнзон Ринбүүчий тэр байна хэмээн заан өгөхөд тэр хүн үзээгүй тул Гүнтан Ринбүүчийг үзэж байна уу? гэж асуухад: үзэж байна гэжээ. Тэгвэл түүний хойно явж байна гэхэд: Гүнтан Ринбүүчийд нохой байгаагүй атал тэр их үстэй нохойноос хаана явж байна хэмээн их үстэй нохойд үзсэн гэдэг.
3. Урьд зуугийн оронгоос нэг хүн Утайд ирж гурван жил хүртэл Манзуширыг бүтээвч шинж тэмдэг гараагүй тулд хувь дутав хэмээн эргэж буцахаар завдах цагт нэг хятад ирж юу элдэж байна хэмээн асуухад тэр хүн учир начраа дэлгэрэнгүй хэлсэнд хятад хүн: Чиний замд их хот Гаагий муу /Утай Лхас зуугийн хооронд/ байгаа. Түүнд миний нөхөр Дайха хэмээгч нэгэн бий. Түүнд захиа хүргэж болох уу гэж асуужээ. Тэр хүн хотыг мэддэг болохоор болно хэмээн захиаг авч Гаагий муу хотод хүрч Дайхийг эрвээс хотын харуул тийм хүн энд байхгүй. Харин энд Дайха гэгч том гахай бий гэжээ. Шөнө гахайнууд ирвээс тэр хүн захиаг тайлж Дайха гэгч том гахайд харуулсанд тэр гахай бусад гахайнуудаа шилээ гозойлгож тойруулж харахад тэр даруй үхэцгээхэд тэр захидлыг үзвээс Нөхөд, Бодьсад, Сэнбачинба, Богд Манзуширт хүргүүлсэн захидалд орон газрын шавь нарууд их төлөв өнгөрч гүйцсэн. Нааш залрахтун хэмээн бичсэн захидал үзэгдсэн гэдэг.
4. Утайд нэгэн хаан гуйлгачингуудад өглөг өгөх үед нялх хүүхдээ тэвэрсэн, нэг хүүгээ хөтөлж, нохой дагуулсан гуйлгачин эмгэн ирж идээ гуйсанд тэр хаан өглөг өгчээ. Хоёр хүү, нохой гурвуулангийн өмч хувийг гуйж аваад бас гэдсэн доторх хүүхдийн хувийг гуйжээ. Хаан тэр чинь идэж чадахгүй хэмээн дургүй өгүүлж өгчээ. Нохой нь арслан, өөрөө Жамъянмарайвсэнгэ болж, огторгуйд хэтэрч хутагт одсонд: хаан миний алдаaт үзэгдэл хэмээн уйлж хоёр нүдээ хулсаар чичснээр хожим нь билгийн нүд гэдгийг олсон түүхийг Тива Брүгва /ширээт хувилгаан/ айлдаж байсан гэдэг шүү.
5. Хамгийг айлдагч Брүгва /луу/ нямба үйлдэх үедээ шээсээ асгах үед гурван үзүүрт хялгас барагдахад ойртсныг үзээд нямбын үедээ зах зээлийн гадна дотроос сарлагийн савга худалдаж авах санаа төржээ. Түүний дүү Брүгва Гүнлиг хэмээгч эгэл хар хүний ёст тэрээр энэхүү санааг мэдээд хөл хорионы дотор орохыг завдахад шавь нар нь багш нямба хийж байна, тун барьж байгаа үе хэмээн хэлж орохыг хорьжээ. Дүү Брүгва Гүнлиг: та нар нямба үйлдэж байна гэж бүү худал хэл. Тун саяхан зах дээр сарлагийн савга эрж явж байсан хэмээн өгүүлсэнд ах нь дүүгээ дотогш оруулахыг хэлж дуудсан байна. Дүүгээ орж ирэхэд Хамгийг айлдагч Брүгва: За олон гөрөөс алж байна уу? гэж асуусанд Брүгва Гүнлиг ахдаа хандан: Та тангараг буурсан шавь нар олныг хурааж байна уу? гэж асуусан гэдэг.
Брүгва Гүнлиг ер нь бусад хүнд нэг их мөргөөд байдаггүй сүсэг багатай ёстон байв. Нэгэн үед Их зууд мөргөл үйлдэх үедээ бусад хүмүүст илт харагдахаар мөргөхдөө: Анх чи надтай адилхан, завсар нь чи хичээнгүйг зохиовой, эцэст та тогуулагсан бурхан болжээ. Одоо тандаа мөргөнө хэмээн уншиж мөргөсөн гэдэг.
6. Сэмба Дүвчин хэмээх жам ёс цалгардуу нэгэн эр архинд согтож элсэн дээр шээсээ самардаж хэвтэх үед Далай ламаар Дарь эхийн дүрэнд аравнай өргүүлэхээр авч явсан нэгэн хүнтэй учрахдаа: Далай лам моринд баясна, Сэмба лам архинд баясна, Сэрбарай гэсүм түгээлд баясна. Шээстэй элсний өлзий оршиг хэмээн өгүүлж шээстэй элсээ шидэхэд авч явсан Дарь эхийн дүр нь элс шороонд булагдсанд тэр хүн ихэд сэжиглэж түүнийг арилгажээ. Тэгээд Далай ламд аравнай өргүүлэхээр айлтгасанд Далай лам: үүнд аравнай хэрэггүй, надаас илүү нэгэн аравнайлчихжээ гэж айлдсан гэдэг.
7. Сэмба лам тэрээр нэг түшмэдийн эхнэрт хурьцал хийхийг хүсч дуудахад тэр нь ер зөвшөөрсөнгүй. Эхнэр нь түшмэддээ хэлж л дээ. Тэгэхэд түшмэд эхнэртээ: зарлиг хэрэгтэй байсан болов уу? хэмээж эхнэрээ Сэмба лам руу явуулжээ. Сэмба лам: Сэр хийдийн хоёр гэвш үхээд зуурдад нөхөрлөж, нэг нь Дүштийн /ганданд/ оронд орж сайн төрөл авсан ч нөгөөх нь зуурдад нөхөрлөж байхдаа илжигний умайг Ямандагийн жинхорт эндүүрч илжиг золигийн төрөл авчихсан тул одоо ч чиний хэрэггүй дээ хэмээн айлдсан гэдэг.
8. Арэй Брүлгү Их хүрээнд ирдэг байжээ. Энд нэг зиндааныхан болох: Цэцэн тойны баруун хүрээний Содном цорж, Зоогийн Шунхлайв цорж, Сүмийн Жамбал цорж хэмээх гурван хүн байжээ. Жамбал цорж нь Арэй Брүлгүтэй уулзаж л дээ. Тэгэхэд Арэй Брүлгү урьд Их хүрээний гэвш бусадтай уулзахад юуг ч тоохгүй юм шиг байсан. Харин Жамбал цорж түүнтэй бусадтайгаа адилгүй их л хүндлэх ёсоор эрдэм яриа дэлгэжээ. Тэгэхэд Арэй Брүлгү: Таны бусад хоёр нөхөр хаана байна вэ? хэмээн асуухад Жамбал цорж зиндааныхаа хоёроо санаж нэг нь энэ хүрээнд байгаа, нөгөө нь баруун хүрээнд бий гэж айлтгаад гадагш оджээ. Сүүлд нь тэгсэн чинь Арэй Брүлгү: Жамбал цоржийг Оглигвы Шийрав бусад хоёрыг Хүдэнзундуй Юндэн, Бром Жалбийжунай хоёрын хувилгаан гэж айлдан, Их хүрээнд: Хү, Ог, Бром гурвын хувилгаан оршдог нь маш гайхамшиг гэж алдаршуулан айлдсан гэдэг. Гэвч тэдгээр эгэл хүмүүс юугаараа ч ялгарахгүй байдалтай байжээ. Ялангуяа Жамбал цорж нь ертөнцийн өвгөн мэт хээгүй бүдүүлэг байдалтай байсан гэдэг. Бодьгальс эгэл мэт үзэгдэвч эгэл мөн биш нь магадгүй, үлгэр энэ мэт бөгөөд үүгээр багшийг эглийн шуналтай нэгд үзэх үзлийг хаах хэрэгтэй...


Буддын сургааль & шинжлэх ухаан. Б.Болдсайхан /ШУТИС-ын Логик, синергетикийн профессор, Анагаах ухааны доктор/. Шинжлэх ухаан технологийн их сургууль. Систем судалгааны хүрээлэн. Улаанбаатар. 2003.
114-117 дугаар хуудас.
/Дараагийн бичлэг удах байхаа, 2 сарын бөгсөөр ирнэ/

16 комментариев:

бж комментирует...
Этот комментарий был удален автором.
бж комментирует...

Sonirholtoi bichleg oruuljee. Yumnii uchir jantsan gej uneheer sonin yum. Uchirgui yum gej neg ch ugui gedeg dee...
Sain yavaad ajlaa buteegeed hurdan blogtoo ireerei.

peakfinder комментирует...

Hun bolgon yumiig oor oor oncgoos harj bolno geed baina uu gej oilgoloo. Iimerhuu domog yaria ih baih yumaa.

peakfinder комментирует...

Neeree bas sain yavaad, zorison ajlaa buteegeed ireerei dee.

ZAYA комментирует...

Санаад таарсан сайхан бичлэг оруулдаг юм ш дээ Арсун ах мань.
Зорьсон хэрэг тань сайхан бүтэж, үнэн сургаалийн бичлэгээ толилуулж байхыг хүсье.
Амжилт хүсье.

Tsoomii комментирует...

Amjilt husii, bichlegiig tesch yadan huleeh boloh ni ee.

Arsun комментирует...

Ганаа: Энд тэнд харж яваад таалагдсан юмаа чирээд л ирнэ шvv дээ.

Peaky: Юу ч болж харагдаж болно гэсэн vг байх. Бидний харж байгаа юмс их эргэлзээтэй юм шигээ.

Заяа: Хааха, номлогч санаанд орж байх чиньвээ.

Цолмон: дvv минь бие сайжирсан бизээ.

Та бvхний минь ерөөл батсайхан оршигээ. Баярлалаа.

Jobove - Reus комментирует...

very good blog, congratulations
regard from Catalonia Spain
thank you

Barimalch комментирует...

Gracias Te la ma maria-reus bienvenida a los blogs de Mongolia!

Ene hariin zochind mend hurgechihey, huneer orchuuluulav namaig hel meddeg geed humuus enduurev.

Arsun комментирует...

Té la mà Maria: баярлалаа. сайн сайхныг ерөөе.

Барималчин: Найз нь хэлгvй шvv дээ. Хэнийгээ гуйя даа гэж бодож байлаавш. Баярлалаа.

Tsoomii комментирует...

Duu ni iim bolson :)
hurdan ireerei.

БЭ комментирует...

bi l gej heden tanil blogchidiigoo chi chi l geed baidag tegsen bugd l uuriig chin ta geh yum, ingehed uneheer l ahmad huniig bi chi-leed baigaam bus uu, herev tiim bol hultsel uchii. za tegeed tun udahgui sain uilsiin tuluu sanaa taviad irev uu geed ugtah tsag ireh baih, sanasan hergee buteegeed ireerei.

Barimalch комментирует...

Humuust nogoo turuund helsen yum uzdeg humuusiig boditoor n uzuuleh bolomj garlaa. yahoo.com deer hailtiin yag dooh n IN NEWS dotor video kameriin durstei medeenii negen deer dar teheer jijig tsonh garna, uun dotor hajuud medeelliin torol dotroos SCIENCE-iig dooshoo sumaar darj ol dotor n olon video garna video hesegt bas dooshoo sumiig 2-3 dahin dooshluulhaar "60 minutes" nertei halzan tolgoitoi hunii zuragtai heden video bii teriig ehnees n uzeerei. Ooriigoo yum uzdeg bish gej tailbarlajiina gehdee shinjleh uhaanii bus argaar yums notolj baina. ter kassettai yum bol mash sonirholtoi. Ene n CBS tom suvag uchir iimerhuu yumand hudlaa hun gargahgui suvag.

Barimalch комментирует...

"60 minutes" gesen 9 bogino video baigaa trade secrets, is he psychic? geed ehelj baigaa.

Pearle Deppsu комментирует...

Би блог дээрээ Бумаа ахын тоглоомд бодсон саналаа бичсэн шүү. Орж үзээрэй

Arsun комментирует...

Tsolmon: Ah ni halit /halti/ orood garlaa. Biye ni sain uu? Hicheegeerei.


NэмлэТ: Bayarlalaa.
Chamaig chiileed baigaad durtai baigaa shuu.

Barimalchin: Bayarlalaa. Iimerhuu medeelel ih sonirhdog. Harij baigaad zawtai uznee. Meddegee busadtai huwaaltsahdaa dandaa durtai baidag aa. Ene medeeg uzchiheed sanalaa helneee.

Pearle Deppsu: Ah ni sonirhson. Bi 170 sm o'ndortei. Bas sahaltai /baga zereg/. Ber gualgahaar urij baigaagui, hehe. Namaig saihnaar tusoolj yawdagt bayarlaa. Tiim baihiig hicheedeg ch o'ooriin muuhai zangaa nuudaggui. End ch duu shuugian ihtei, humuus ni yarch guildeed, tujignej tajignaad bichleg oruulahtai mantai baina. Bushuuhan harihsan.