И.Сталин: Миний саналыг хүлээж авахгүй бол бүр ч том Монголыг байгуулахад хүргэнэ шүү Өчигдөр 11 цаг 28 минут Хята­дын засгийн газрын төлөөлөгчдийн нэг болох Чан Кайшигийн төрсөн хүү Зян-Зинго нь Сталинтай уулзаж Монгол улсын тсгаар тогтнолыг хөндсөн чухал асуудал ярилцаж байжээ. Тэрээр “Хя­тад улс алдагдсан Гадаад Мон­голын газар нут­гаа эргүүлэн авахын төлөө долоон жилийн турш дайн хийж бай­гааг та ойлгох ёстой. Японыг өнөөдөр хөөж гар­гаагүй байна. Зүүн хойд нутаг, Тайванийг эргүүлэн авч ча­даагүй байна” гэхэд Сталин: Таны үгэнд үнэний хувь их байна. Би үүнийг ойл­гоно. Гэхдээ өнөө­дөр би та нараас тусламж гуйгаагүй. Та нар харин на­даас тусламж гуйж байгаагаа ойлгох ёстой. Хэрвээ танай улс хүчтэй бай­сан юм бол та нар өөрсдөө Японыг бут цо­хиж чадах бай­сан. Тэгсэн нөхцөлд мэдээж би ямар нэг шаардлага тавих эрхгүй. Үнэн­дээ та нарын дэмий чалчаад байгаа шиг тийм хүч та нарт алга. Танд үнэнийг хэ­лэхэд би Монголыг бүхэлд нь цэрэг-стратегийн зорилгын үүднээс л авахыг хүсч байна" гээд уулзал­тын төгсгөлд “Хэрвээ Хятад улс, ЗХУ-ын саналыг хүлээж авахгүй бол “Гадаад Монголын хил нь Өвөр Мон­голын газар нутгийг оруулан хамарч, хэм­жээгээрээ бүүр ч том БНМАУ-ыг байгуулахад хүргэнэ” шүү хэмээн сүрдүүлсэн бай­на. /Энэхүү ярианы тэмдэглэлийн талаар Тайваны архивт хадгалагддаг байна/ 1945 оны наймдугаар сарын 14-нд Хятадын ГХЯ-ны сайд Ван-Шице тусгай нот бичиг гар­га­жээ. Үүнд ”Японыг бут цохис­ны да­раа Монголын ард тү­мэн бүх нийтийн санал асуул­гаар БНМАУ-ыг тус­гаар­лах нь зүйтэй гэж нотол­бол Хятадын Засгийн газар Гадаад Мон­голын тусгаар тогтнолыг одоо байгаа хил хязгаараар нь хүлээн зөв­шөөрнө гэж Хятадын Засгийн газар мэдэгдэж бай­на” гэсэн агуулагатай байв. 1945 оны 10 дугаар сарын 20 нд төрийнхөө тусгаар тогт­нолын төлөө Монголын ард түмэн 100 хувийн санал өг­сөнөөр 1946 оны 2 дугаар сарын 13-нд Хятадын хууль тогтоох танхим Монголын тус­гаар тогтнолыг хүлээн зөвшөө­рсөн билээ. Иосиф Виссарионович Сталин: Хэрвээ Хятад улс Гадаад Монгол улсын тусгаар тогтнолыг зөвшөөрөхгүй юм бол,ЗХУ Алс Дорнодод цэрэг гаргаж Японтой дайтаж чадахгүй ээ,Тэгэхээр Хятад улс Япон улсад удтал эзлэгдсэн хэвээрээ байх болно.Үүнийг та нарт тодорхой хэлж байна.Ер нь Гадаад Монголын ард түмний тухайд авч үзвэл тэд Хятад дотор ч нэгдэхийг хүсэхгүй ЗХУ-тай нийлэхийг хүсэхгүй байгаа,тэхээр тусгаар тогтнуулаж л таарна даа. - Крымийн хуралд БНМАУ-ын тусгаар тогтнохыг зөвшөөрсөн АНУ-ын ерөнхийлөгчийн гарын үсэгтэй шийдвэрийг мэдэгдэхдээ Хятадын төлөөлөгчдийн тэргүүн Сүн Цзы Вэйнд дээрхи үгийг хэлсэн байдаг. http://www.bataar.mn/10030371